Marek Jerzy Uglorz, Piotr Kosiak

1 List św. Jana (refleksja na XXI w.)

• Wyślij do znajomego

  

  1 List św. Jana (refleksja na XXI w.)

  Niniejsza książka ani nie pretenduje do bycia naukowym komentarzem, ani do roli kompletnego i dogłębnego opracowania teologii 1 Listu św. Jana. Ma raczej pobudzić do refleksji – nie tylko nad dziełem Janowym, ale też nad sytuacją Kościoła w XXI w., który staje przed wezwaniem wyjścia naprzeciw ludziom żyjącym w niespotykanym dotąd chaosie religijnym, moralnym, społecznym i politycznym. W tych okolicznościach jedni nieprzyzwoicie się bogacą, inni umierają z głodu, jedni zagrażają drugim, rodzą się różnego rodzaju fobie i dyktatury, a w polityce panoszy się populizm i reminiscencje po ostatniej wojnie światowej. Teologia może i powinna pytać, do czego ów stan doprowadzi.

  Refleksja jest nie tylko potrzebna, ile wręcz konieczna. Powinna czerpać inspirację, mądrość i moc miłości ze zdania znajdującego się w 1 Liście św. Jana: To jest Jego przykazanie, abyśmy wierzyli imieniu Jego Syna, Jezusa Chrystusa, oraz miłowali jedni drugich zgodnie z Jego przykazaniem (1 J 3,23). Kierunek refleksji wskazuje sam autor 1 Listu św. Jana. Wystarczy połączyć ze sobą kilka jego wypowiedzi, żeby dostrzec światło zachęcające do myślenia i wyciągani wniosków. Niech więc nie dziwi, że według tego klucza skonstruowany jest plan niniejszej książki, która składa się z czterech rozdziałów.

  Pierwszy – zatytułowany Wprowadzenie do 1 Listu św. Jana – może wydawać się zbędny. Tak jednak nie jest, ponieważ niemal wszystkie opracowania teologii Nowego Testamentu nie tylko szczegółowo omawiają teologię Janowej szkoły, ale też podkreślają jej znaczenie. Bez zapoznania się z problematyką dotyczącą genezy Janowej literatury trudno byłoby zrozumieć przesłanie omawianego dzieła, które z jednej strony jest głęboko zakorzenione w tradycji wczesnego chrześcijaństwa, z drugiej zaś nawet współcześnie brzmi niepokojąco i dlatego stanowi zachętę do pogłębionej refleksji.

  Literatura Janowa powstała w szczególnym i historycznie rozpoznawalnym środowisku Małej Azji, jakim były tzw. Kościoły Janowe. Mówiąc dokładniej, była nim szkoła Janowa, składająca się z ograniczonej liczebnie wspólnoty, która postanowiła uchronić dziedzictwo refleksji i duchowości apostoła Jana, rozwinąć ją, wydobyć z niej to, co dla wiary i przyszłych pokoleń należy ocalić, a przede wszystkim w ten sposób ugruntować swoją tożsamość. Ten cel zdają się wyrażać słowa: Piszę do was, dzieci, ponieważ odpuszczone są wam grzechy dla Jego imienia. Napisałem wam, dzieci, bo poznaliście Ojca (1 J 2,12.14).

  Ze względu na trudną sytuację, w jakiej znalazły się Kościoły Janowe na przełomie I i II w., a szczególnie z powodu zagrożeń dla samej wiary ich członków, spowodowanych działalnością odszczepieńców, których autor 1 Listu św. Jana nie waha się nazwać Antychrystami, teolog uznał za stosowne adresatom swojego pisma nie tylko pokazać skutki odszczepieństwa, ale też uświadomić właściwości życia poza Kościołem. W jego doświadczeniu i myśleniu jest ono życiem bez Boga.

  Temu zagadnieniu został więc poświęcony drugi rozdział książki – zatytułowany Życie bez Boga. Jego myślą przewodnią są słowa: Jeżeli mówimy, że trwamy z Nim we wspólnocie, a chodzimy w ciemności, wtedy kłamiemy i nie trzymamy się prawdy (1 J 1,6). Życie bez Boga to umiłowanie świata, postępowanie w grzechu i utrata wiary. Duchowo doświadcza się tych konsekwencji jako życia w ciemności.

  Trzeci rozdział – zatytułowany Życie w społeczności z Bogiem i Jego Synem – przedstawia myśli autora 1 Listu św. Jana na temat życia z Bogiem, to jest życia, którego treścią powinno być nieustanne pogłębianie wiary i poznania Pana. Życie w społeczności z Bogiem i Jego Synem, Jezusem Chrystusem, życie w prawdzie i światłości, ale także życie w społeczności członków Mistycznego Ciała Chrystusa stanowi duchowy program pisma. Autor listu jest przekonany, że ci, którzy nie poszli za głosem odszczepieńców, żyją w światłości i prawdzie, wobec czego mottem trzeciego rozdziału są słowa: Nie napisałem wam, że nie znacie prawdy, lecz że ją znacie i że wszelkie kłamstwo z niej nie pochodzi (1 J 2,21). Kto żyje w prawdzie, czyli we wspólnocie z Synem Bożym, ten życie posiada. Chodzi o życie wieczne, które nie jest tożsame z doczesnym, ale jednak spoza niego wyziera i daje się poznać tym, którzy wierzą. Wierzący nie tylko mają nadzieję przyszłego życia, ale już teraz doświadczają głębi oraz inności bytowania, które jest wieczne. Bez względu na to, co dzieje się w ich ziemskiej codzienności, mają pewność, że ze względu na związek z Chrystusem ich życie ma już wymiar wieczny.

  Czwarty rozdział – zatytułowany Życie w prawdzie jako życie w miłości – jest w pewnym stopniu kontynuacją trzeciego. Logicznie z niego wynika, odpowiadając na pytanie, jak żyć we wspólnocie z Bogiem, który jest miłością, i na czym ona w codziennym życiu polega. Słowa kluczowe tego rozdziału każą nam myśleć o Bożym przykazaniu, które autor 1 Listu św. Jana nazywa „nowym”, a także o wierze, która zwycięża świat, i o miłości do bliźniego, która musi być odpowiedzią na miłość Bożą. Bóg bowiem pierwszy z miłością traktuje człowieka, jako swoje stworzenie, zanim ten staje się zdolny do pokochania kogokolwiek. Treść czwartego rozdziału jest refleksją nad słowami z 1 Listu św. Jana: A wszystko, co się z Boga narodziło, zwycięża świat, a zwy­cięstwo, które zwyciężyło świat, to nasza wiara (1 J 5,4), a także: Umiłowani, nie piszę wam nowego przykazania, ale przykazanie dawne, które macie od początku. Jest nim słowo, które słyszeliście. Ale też piszę wam nowe przykazanie, które prawdziwe jest w Nim i w nas, ponieważ ciemność już przemija, a światłość prawdziwa już się objawia. Kto miłuje swojego brata, twa w światłości i nie potyka się (1 J 2,7.8.10).

  W książce − jak sugeruje tytuł − znajduje się syntetyczne przedstawienie tematu, co bynajmniej nie oznacza, że zaprezentowanej narracji nie poprzedza ani jej nie towarzyszy filologiczna analiza kluczowych wypowiedzi autora 1 Listu św. Jana. Bez wgłębienia się w tekst listu byłoby wręcz niemożliwe wyrażenie jakiejkolwiek opinii na temat teologiczno-etycznego przesłania przedmiotowego dzieła. Warto przy tym zwrócić uwagę, że w tytule nie ma mowy o przesłaniu teologicznym i etycznym, lecz o teologiczno-etycznym. Prawie każda wypowiedź autora natchnionego jest bowiem wypowiedzią zarówno teologiczną, jak i etyczną jednocześnie. To oczywiście nie znaczy, że etyka jest teologią i odwrotnie, ale sugeruje, że wypowiedzi etyczne wypływają z refleksji teologicznych i odwrotnie, że wypowiedzi teologiczne domagają się etycznego pogłębienia. Nade wszystko wymagają prawdziwie etycznego życia, które wynika z codziennego doświadczania społeczności z Bogiem i w związku z tym postępowaniem w miłości w stosunku do bliźnich.

  Należy też zaznaczyć, że ważne i nośne terminy teologiczne zostały w książce omówione w świetle biblijnych tradycji historyczno-religijnych, za którymi kryją się konkretne treści pobożnościowe, religijne i duchowe, ale także − co niewątpliwie jest najważniejsze − w świetle teologicznej myśli całej szkoły Janowej, która wedle starochrześcijańskiej tradycji swoimi korzeniami sięga prawdy głoszonej i praktykowanej przez apostoła Jana, syna rybaka Zebedeusza z Galilei.

  Czytelnikom książki życzymy pogłębionej refleksji nad teologiczno-etycznym przesłaniem 1 Listu św. Jana − owocującej wiarą oraz miłością / Marek Jerzy Uglorz, Piotr Kosiak

  Odbiorca: :

  Nazwa Twojego znajomego ^* :

  Adres e-mail Twojego znajomego ^* :

  ^* Pola wymagane

  Wyślij   lub  Anuluj

Napisz recenzje

1 List św. Jana (refleksja na XXI w.)

Niniejsza książka ani nie pretenduje do bycia naukowym komentarzem, ani do roli kompletnego i dogłębnego opracowania teologii 1 Listu św. Jana. Ma raczej pobudzić do refleksji – nie tylko nad dziełem Janowym, ale też nad sytuacją Kościoła w XXI w., który staje przed wezwaniem wyjścia naprzeciw ludziom żyjącym w niespotykanym dotąd chaosie religijnym, moralnym, społecznym i politycznym. W tych okolicznościach jedni nieprzyzwoicie się bogacą, inni umierają z głodu, jedni zagrażają drugim, rodzą się różnego rodzaju fobie i dyktatury, a w polityce panoszy się populizm i reminiscencje po ostatniej wojnie światowej. Teologia może i powinna pytać, do czego ów stan doprowadzi.

Refleksja jest nie tylko potrzebna, ile wręcz konieczna. Powinna czerpać inspirację, mądrość i moc miłości ze zdania znajdującego się w 1 Liście św. Jana: To jest Jego przykazanie, abyśmy wierzyli imieniu Jego Syna, Jezusa Chrystusa, oraz miłowali jedni drugich zgodnie z Jego przykazaniem (1 J 3,23). Kierunek refleksji wskazuje sam autor 1 Listu św. Jana. Wystarczy połączyć ze sobą kilka jego wypowiedzi, żeby dostrzec światło zachęcające do myślenia i wyciągani wniosków. Niech więc nie dziwi, że według tego klucza skonstruowany jest plan niniejszej książki, która składa się z czterech rozdziałów.

Pierwszy – zatytułowany Wprowadzenie do 1 Listu św. Jana – może wydawać się zbędny. Tak jednak nie jest, ponieważ niemal wszystkie opracowania teologii Nowego Testamentu nie tylko szczegółowo omawiają teologię Janowej szkoły, ale też podkreślają jej znaczenie. Bez zapoznania się z problematyką dotyczącą genezy Janowej literatury trudno byłoby zrozumieć przesłanie omawianego dzieła, które z jednej strony jest głęboko zakorzenione w tradycji wczesnego chrześcijaństwa, z drugiej zaś nawet współcześnie brzmi niepokojąco i dlatego stanowi zachętę do pogłębionej refleksji.

Literatura Janowa powstała w szczególnym i historycznie rozpoznawalnym środowisku Małej Azji, jakim były tzw. Kościoły Janowe. Mówiąc dokładniej, była nim szkoła Janowa, składająca się z ograniczonej liczebnie wspólnoty, która postanowiła uchronić dziedzictwo refleksji i duchowości apostoła Jana, rozwinąć ją, wydobyć z niej to, co dla wiary i przyszłych pokoleń należy ocalić, a przede wszystkim w ten sposób ugruntować swoją tożsamość. Ten cel zdają się wyrażać słowa: Piszę do was, dzieci, ponieważ odpuszczone są wam grzechy dla Jego imienia. Napisałem wam, dzieci, bo poznaliście Ojca (1 J 2,12.14).

Ze względu na trudną sytuację, w jakiej znalazły się Kościoły Janowe na przełomie I i II w., a szczególnie z powodu zagrożeń dla samej wiary ich członków, spowodowanych działalnością odszczepieńców, których autor 1 Listu św. Jana nie waha się nazwać Antychrystami, teolog uznał za stosowne adresatom swojego pisma nie tylko pokazać skutki odszczepieństwa, ale też uświadomić właściwości życia poza Kościołem. W jego doświadczeniu i myśleniu jest ono życiem bez Boga.

Temu zagadnieniu został więc poświęcony drugi rozdział książki – zatytułowany Życie bez Boga. Jego myślą przewodnią są słowa: Jeżeli mówimy, że trwamy z Nim we wspólnocie, a chodzimy w ciemności, wtedy kłamiemy i nie trzymamy się prawdy (1 J 1,6). Życie bez Boga to umiłowanie świata, postępowanie w grzechu i utrata wiary. Duchowo doświadcza się tych konsekwencji jako życia w ciemności.

Trzeci rozdział – zatytułowany Życie w społeczności z Bogiem i Jego Synem – przedstawia myśli autora 1 Listu św. Jana na temat życia z Bogiem, to jest życia, którego treścią powinno być nieustanne pogłębianie wiary i poznania Pana. Życie w społeczności z Bogiem i Jego Synem, Jezusem Chrystusem, życie w prawdzie i światłości, ale także życie w społeczności członków Mistycznego Ciała Chrystusa stanowi duchowy program pisma. Autor listu jest przekonany, że ci, którzy nie poszli za głosem odszczepieńców, żyją w światłości i prawdzie, wobec czego mottem trzeciego rozdziału są słowa: Nie napisałem wam, że nie znacie prawdy, lecz że ją znacie i że wszelkie kłamstwo z niej nie pochodzi (1 J 2,21). Kto żyje w prawdzie, czyli we wspólnocie z Synem Bożym, ten życie posiada. Chodzi o życie wieczne, które nie jest tożsame z doczesnym, ale jednak spoza niego wyziera i daje się poznać tym, którzy wierzą. Wierzący nie tylko mają nadzieję przyszłego życia, ale już teraz doświadczają głębi oraz inności bytowania, które jest wieczne. Bez względu na to, co dzieje się w ich ziemskiej codzienności, mają pewność, że ze względu na związek z Chrystusem ich życie ma już wymiar wieczny.

Czwarty rozdział – zatytułowany Życie w prawdzie jako życie w miłości – jest w pewnym stopniu kontynuacją trzeciego. Logicznie z niego wynika, odpowiadając na pytanie, jak żyć we wspólnocie z Bogiem, który jest miłością, i na czym ona w codziennym życiu polega. Słowa kluczowe tego rozdziału każą nam myśleć o Bożym przykazaniu, które autor 1 Listu św. Jana nazywa „nowym”, a także o wierze, która zwycięża świat, i o miłości do bliźniego, która musi być odpowiedzią na miłość Bożą. Bóg bowiem pierwszy z miłością traktuje człowieka, jako swoje stworzenie, zanim ten staje się zdolny do pokochania kogokolwiek. Treść czwartego rozdziału jest refleksją nad słowami z 1 Listu św. Jana: A wszystko, co się z Boga narodziło, zwycięża świat, a zwy­cięstwo, które zwyciężyło świat, to nasza wiara (1 J 5,4), a także: Umiłowani, nie piszę wam nowego przykazania, ale przykazanie dawne, które macie od początku. Jest nim słowo, które słyszeliście. Ale też piszę wam nowe przykazanie, które prawdziwe jest w Nim i w nas, ponieważ ciemność już przemija, a światłość prawdziwa już się objawia. Kto miłuje swojego brata, twa w światłości i nie potyka się (1 J 2,7.8.10).

W książce − jak sugeruje tytuł − znajduje się syntetyczne przedstawienie tematu, co bynajmniej nie oznacza, że zaprezentowanej narracji nie poprzedza ani jej nie towarzyszy filologiczna analiza kluczowych wypowiedzi autora 1 Listu św. Jana. Bez wgłębienia się w tekst listu byłoby wręcz niemożliwe wyrażenie jakiejkolwiek opinii na temat teologiczno-etycznego przesłania przedmiotowego dzieła. Warto przy tym zwrócić uwagę, że w tytule nie ma mowy o przesłaniu teologicznym i etycznym, lecz o teologiczno-etycznym. Prawie każda wypowiedź autora natchnionego jest bowiem wypowiedzią zarówno teologiczną, jak i etyczną jednocześnie. To oczywiście nie znaczy, że etyka jest teologią i odwrotnie, ale sugeruje, że wypowiedzi etyczne wypływają z refleksji teologicznych i odwrotnie, że wypowiedzi teologiczne domagają się etycznego pogłębienia. Nade wszystko wymagają prawdziwie etycznego życia, które wynika z codziennego doświadczania społeczności z Bogiem i w związku z tym postępowaniem w miłości w stosunku do bliźnich.

Należy też zaznaczyć, że ważne i nośne terminy teologiczne zostały w książce omówione w świetle biblijnych tradycji historyczno-religijnych, za którymi kryją się konkretne treści pobożnościowe, religijne i duchowe, ale także − co niewątpliwie jest najważniejsze − w świetle teologicznej myśli całej szkoły Janowej, która wedle starochrześcijańskiej tradycji swoimi korzeniami sięga prawdy głoszonej i praktykowanej przez apostoła Jana, syna rybaka Zebedeusza z Galilei.

Czytelnikom książki życzymy pogłębionej refleksji nad teologiczno-etycznym przesłaniem 1 Listu św. Jana − owocującej wiarą oraz miłością / Marek Jerzy Uglorz, Piotr Kosiak

• Ocena:

Tytuł: ^* Komentarz: ^* Twoje imie: ^*

^* Wymagane pola

Wyślij   lub  Anuluj