Fundamenty duchowości benedyktyńskiej

Myślę, że w czasie rekolekcji, kiedy staramy się przypomnieć sobie o tym, co w naszym życiu jest najważniejsze, powracamy myślami do fundamentów życia monastycznego. To jest chyba w duchowości monastycznej, w duchowości benedyktyńskiej, najpiękniejsze, że ciągle trwamy i wracamy do tego, co jest najbardziej fundamentalne. Nie próbujemy osiągnąć niebotycznych szczytów. Mnich i mniszka są zawsze, do samego końca życia, na początku drogi. Zawsze jest przed nimi – tak naprawdę – to, co najważniejsze.

Gdybyśmy mieli zarysować mapę naszej duchowej podróży, to wyszlibyśmy właśnie od tego, co w naszym życiu podstawowe, czyli od ślubów – trzech ślubów monastycznych.

Drugim etapem podróży jest rozdział czwarty Reguły św. Benedykta: O narzędziach dobrych uczynków. Wydaje mi się, że rozdział O narzędziach dobrych uczynków jest o tyle ciekawy, że często czytamy go jako rodzaj rachunku sumienia: człowiek przekonuje się, w ilu sprawach niedomaga, i czuje wyrzuty sumienia. Jednak można przypuszczać, że nie o to chodziło św. Benedyktowi. Jest to, tak naprawdę, pewna wizja człowieka, specyficzna antropologia św. Benedykta. Myślę, że podczas tych rekolekcji warto się o tym przekonać: człowiek składa śluby i potem dowiaduje się, jaki jest naprawdę. Rozdział 4. przynosi obraz człowieka w pełni wykorzystującego swoje ludzkie możliwości. Następnie odpowiednio przygotowani, będziemy mogli spokojnie ruszyć dalej, przesuwając się po duchowej mapie do rozdziału 7., który mówi o dwunastu stopniach pokory. Skonfrontujemy się wtedy z poczuciem humoru św. Benedykta. Kiedy czytamy uważnie rozdział 7., to zauważymy, że pierwszy stopień jest taki sam jak dwunasty. Niby znajdujemy się na drabinie, więc zakładamy, że idziemy w górę albo w dół, ale tak na dobrą sprawę ta drabina przypomina raczej koło i człowiek jak chomik ciągle krąży w tym kółku. Obraz ten ma nam pomóc przełamać pogański obraz życia jako nieustannego doskonalenia się – w życiu chodzi zupełnie o coś innego... / Szymon Hiżycki OSB